کد مطلب:280201 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:354
ادعیه مخصوصه
چون دانستی كه از جمله تكلیفات، دعا نمودن است در حق آن حضرت در اكثر اوقات مخصوصه و ازمنه ی منصوصه، بلكه عموم دعاهای خود را در حخق آن حضرت (ارواحنا فداه) قرار دان و آن وجود اقدس را در تمام دعوات و مقاصد مقدم داشتن. پس در این مورد ذكر می نمائیم بعضی دعوات مخصوصه ی جلیل القدر را كه از اهل بیت معصومین (صلی الله علیهم اجمعین) وارد شده، كه امر فرموده اند شیعیان و موالیان را كه دعا نمایند در حق آن حضرت و در حق خود كه اسباب جلب فیوضات ظاهره و باطنه گردیده، بدین سبب باعث فوز و فلاح و نجات ونجاح دارین آنها شود:
از جمله دعائی است كه سید بن طاوس (قدس سره) از كتاب ابن ابی قره ذكر كرده به اسناد خود از علی بن حسن بن علی بن فضال از محمد بن عیسی بن عبید، به اسناد خود از صالحین (علیهم السلام) كه فرمودند:
مكرر بخوان در شب بیست و سیم ماه رمضان در حالت ایستاده و نشسته و هر حالتی كه باشی، و در تمام آن ماه و هر قسم كه ممكن شود تو را و هر زمان از دهرت كه حاضر شود. می گوئی بعد از تمجید كردن خدای تعالی و صلوات بر پیغمبر و آل او (صلی الله علیهم):
اللهم كن لولیك القائم بامرك الحجة بن الحسن المهدی علیه و علی آبائه افضل الصلوة و السلام فی هذه الساعة و فی كل ساعة ولیا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و مؤیدا
[ صفحه 109]
حتی تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فیها طولا و عرضا و تجعله و ذریته من الائمة الوارثین. اللهم انصره و انتصربه و اجعل النصر منك له و علی یده و اجعل النصر له و الفتح علی وجهه و لا توجه الامر الی غیره. اللهم اظهر به دینك و سنة نبیك حتی لا یستخفی بشیی ء من الحق مخافة احد من الخلق، اللهم انی ارغب الیك فی دولة كریمة تعز بها الاسلام و اهله و تذل بها النفاق و اهله و تجعلنا فیها من الدعاة الی طاعتك و القادة الی سبیلك و آتنا فی الدنیا حسنة و فی الاخرة حسنة وقنا عذاب النار و اجمع لنا خیر الدارین و اقض عنا جمیع ما تحب فیهما و اجعل لنا فی ذلك الخیرة برحمتك و منك فی عافیة، آمین رب العالمین وزدنا من فضلك و یدك الملاء فان كل معط ینقص من ملكه و عطاؤك یزید فی ملكك.
و كفعمی (علیه الرحمه) در «مصباح» دعای مزبور را چنین نقل نموده:
اللهم كن لولیك محمد بن الحسن المهدی فی هذه الساعة و فی كل ساعة ولیا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و عینا حتی تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فیها طویلا.
و در «كافی» نیز همین دعا را به اختلافی اندك روایت نموده، فلاحظ.
و از جمله دعائی است كه سید (قدس سره) در «جمال الاسبوع» به اسناد معتبره ی صحیحه - و دیگران - از یونس بن عبدالرحمن روایت كرده اند كه حضرت رضا (علیه الصلواة و السلام) امر فرمودند كه برای حضرت صاحب الامر این دعا را بخوانند:
اللهم ادفع عن ولیك و خلیفتك و حجتك و لسانك المعبر عنك باذنك الناطق بحكمتك و عینك الناظرة فی بریتك
[ صفحه 110]
و شاهدك علی عبادك الجحجاح المجاهد العائذ بك العائد عندك و اعذه من شر جمیع ما خلقت و برأت و انشأت و صورت و احفظه من بین یدیه و من خلفه و عن یمینه و عن شماله و من فوقه و من تحته بحفظك الذی لا تضیع من حفظته به و احفظ فیه رسولك و آبائه السادة ائمتك و دعائم دینك و اجعله فی ودیعتك التی لا تضیع و فی جوارك الذی لا یخفر و فی منعك و عزك الذی لا یقهر و آمنه بامانك الوثیق الذی لا یخذل من امنته به و اجعله فی كنفك الذی لا یرام من كان فیه و انصره بنصرك العزیز و ایده بجندك الغالب و قوه بقوتك و اردفه بملائكتك و وال من والاه و عاد من عاداه والبسه درعك الحصینة و حفه بالملئكة حفا، اللهم اشعب به الصدع و ارتق به الفتق و امت به الجور و اظهر به العدل و زین بطول بقائه الارض و ایده بالنصر و انصره بالرعب و قو ناصریه و اخذل خاذلیه و دمدم علی من نصب له و دمر علی من غشه و اقتل به جبابرة الكفر و عمده و دعائمه و اقصم به رؤس الضلالة و شارعة البدع و ممیتة السنة و مقویة الباطل و ذلل به الجبارین و ابر به الكافرین و جمیع الملحدین فی مشارق الارض و مغاربها و برها و بحرها و سهلها و جبلها حتی لا تدفع منهم دیارا و لا تبقی لهم آثارا، اللهم طهر به بلادك و اشف منهم عبادك و اعز به المؤمنین واحی به سنن المرسلین و دارس حكم النبین و جدد به ما امتحی من دینك و بدل من حكمك حتی تعید دینك به و علی یدیه جدیدا غضا محضا صحیحا لا عوج فیه و لا بدعة معه و حتی تنیر (تبین او تبیر (خ)) بعدله ظلم الجور و تطفی به نیران الكفر و توضح به معاقد الحق و مجهول العدل فانه عبدك الذی استخلصته لنفسك و
[ صفحه 111]
اصطفیته علی غیبك و عصمته من الذنوب و برأته من العیوب و ظهرته من الرجس و سلمته من الدنس، اللهم فانا نشهد له یوم القیمة و یوم حلول الطامد انه لم یذنب ذنبا و لا اتی حوبا و لم یرتكب معصیة و لم یضیع لك طاعة و لم یهتك لك حرمة و لم یبدل لك فریضة و لم یغیر لك شریعة و انه الهادی المهتدی الطاهر التقی النقی الرضی المرضی الزكی، اللهم اعطه فی نفسه و اهله و ذریته و امته و جمیع رعیته ما تقر به عینه و تسر به نفسه و تجمع له ملك الممالك قریبها و بعیدها و عزیزها و ذلیلها حتی یجری حكمه علی كل حكم و یغلب بحقه علی كل باطل، اللهم اسلك بنا علی یدیه منهاج الهدی و المحجة العظمی و الطریقة الوسطی یرجع الیها الغالی و یلحق بها التالی و قونا علی طاعته و ثبتنا علی متابعته (مشایعته،خ) و امنن علینا بمبایعته و اجعلنا فی حزبه القوامین بامره الصابرین معه الطالبین رضاك بمناصحته حتی تحشرنا یوم القیمة [1] فی انصاره و اعوانه و مقویة سلطانه و اجعل ذلك خالصا من كل شك و شبهة و ریاء و سمعة حتی لا نعتمد به غیرك و لا نطلب به الا وجهك و حتی تحلنا محله و تجعلنا فی الجنة معه و اعذنا من السأمة و الكسل و الفترة و اجعلنا ممن تنتصر به لدینك و تعز به نصر ولیك و لا تستبدل بنا غیرنا فان استبدالك بناغیرنا علیك یسیر و هو علینا كبیر. اللهم نور به كل ظلمة و هدبر كنه كل بدعة و اهدم بعزه كل ضلالة و اقصم به كل جبار و اخمد بسیفه كل نار و اهلك بعد له جور كل جائر و اجر حكمه علی كل حاكم و اذل بسلطانه كل سلطان. اللهم اذل كل من ناواه و اهلك كل من عاداه و امكر بمن كاده و استأصل من جحد حقه و استهان بامره و سعی فی اطفاء نوره و احماد ذكره. اللهم صل علی
[ صفحه 112]
محمد المصطفی و علی المرتضی و فاطمة الزهراء و الحسن الرضی و الحسین المصطفی و جمیع الاوصیاء مصابیح الدجی و اعلام الهدی و منار التقی و العروة الوثقی و الحبل المتین و الصراط المستقیم و صل علی ولیك و ولاة عهدك والائمة من ولده و مد فی اعمارهم و زد فی آجالهم و بلغهم اقص آمالهم دینا و دنیا و آخرة، انك علی كل شیی ء قدیر.
سید بن طاوس (قدس سره) در «جمال الاسبوع» این دعا را به روایت دیگر از حضرت رضا (علیه الصلوة و السلام) ذكر نموده با اختلاف در بعض مضامین آن، و در بعضی از نسخ بعد از «و هو علینا كبیر» این قسم وارد است:
اللهم صل علی ولاة عهدك و الائمة من عبده و بلغهم آمالهم وزد فی آجالهم و اعز نصرهم و تمم لهم ما اسندت الیهم من امرك لهم و ثبت دعائمهم و اجعلنا لهم اعوانا و علی دینك انضارا فانهم معادن كلماتك و اركان توحیدك و دعائم دینك و ولاة امرك و خالصتك من عبادك و صفوتك من خلقك و اولیائك و سلائل اولیائك و صفوة اولاد رسلك و السلام علیهم و رحمة الله و بركاته..
كفعمی نیز در «مصباح» این دعا را به این زیادتی نقل كرده و خواندن همه خوب است.
از جمله دعائی است كه سید بن طاوس نقل كرده در «مضمار» و مجلسی (قدس سره) در «بحار»، كه در روز سیزدهم ماه مبارك رمضان خوانده شود و خواندن چنین دعائی، البته در همه ی اوقات مطلوب و مستحسن است، و الدعاء حسن فی كل حال:
[ صفحه 113]
اللهم انی ادینك بطاعتك و ولایتك و ولایة محمد نبیك و ولایة امیرالمؤمنین حبیب نبیك و ولایة الحسن و الحسین سبطی نبیك و سیدی شباب اهل جنتك و ادینك یا رب بولایة علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و سیدی و مولای صاحب الزمان، ادینك یا رب بطاعتهم و ولایتهم و بالتسلیم بما فضلتهم راضیا غیر منكر و لا متكبر علی معنی ما انزلت فی كتابك، اللهم صل علی محمد و آل محمد و ارفع عن ولیك و خلیفتك و لسانك و القائم بقسطك و المعظم لحرمتك و المعبر عنك و الناطق بحكمك و عینك الناظرة و اذنك السامعة و شاهد عبادك و حجتك علی خلقك و المجاهد فی سبیلك و المجتهد فی طاعتك و اجعله فی ودیعتك التی لا تضیع و ایده بجندك الغالب و اعنه و اعن عنه و اجعلنی و والدی و ما ولدا و ما ولدا و ولدنی من الذین ینصرونه و ینتصرون به فی الدنیا و الاخرة اشعب به صدعنا وارتق به فتقنا، اللهم امت به الجور و دمدم به من نصب له و اقصم رؤس الضلالة حتی لا تدع علی الارض منهم دیارا.
از جمله دعائی است كه شیخ كلینی (قدس سره) در «كافی» و دیگران در كتب معتبره روایت كرده اند زراره می گوید:
عرض كردم خدمت حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) كه فدای تو شوم، اگر زمان غیبت حضرت را (عجل الله فرجه) درك كردم، به چه چیز عمل نمایم؟
فرمود:
ای زراره، اگر درك كردی آن زمان را، پس ملازم شو خواندن این دعا را:
[ صفحه 114]
اللهم عرفنی نفسك فانك ان لم تعرفنی نفسك لم اعرف نبیك، اللهم عرفنی رسولك فانك ان لم تعرفنی رسولك لم اعرف حجتك، اللهم عرفنی حجتك فانك ان لم تعرفنی حجتك ضللت عن دینی.
از جمله دعائی است كه شیخ كلینی (رضوان الله تعالی علیه) در «كافی» و صدوق در «كمال الدین» و شیخ طوسی در كتاب «غیبت» به اسانید معتبره روایت كرده اند كه شیخ ابو عمر و عمری (قدس سره) - كه نایب اول حضرت صاحب العصر و الزمان (ارواحنا فداه) است و اسم او عثمان بن سعید عمری است - این دعا را املاء و تعلیم نمود به ابو علی محمد بن همام و امر فرمود كه این دعا را بخواند در غیبت حضرت قائم (علیه الصلوة و السلام)، و سید بن طاوس (قدس سره العزیز) در «جمال الاسبوع» این دعا را روایت كرده از جماعتی به اسناد آنها از شیخ طوسی از جماعتی از تلعكبری از ابی علی محمد بن همام عین این دعا را و مجلسی (قدس سره) عین این دعا را از دو كتاب مذكور در «كتاب دعای بحار الانوار» ذكر نموده. و سید بن طاوس (قدس سره) در «جمال الاسبوع» ذكر نموده:
هرگاه از جمیع دعواتی كه برای تو ذكر كردم در تعقیب نماز عصر عذری باشد، این دعا را بعد از تعقیب عصر روز جمعه ترك مكن و حذر كن از اینكه مهمل گذاری خواندن آن را. به درستی كه ما شناختیم این را از فضل خداوند (جل جلاله) كه مخصوص فرموده ما را به آن، پس اعتماد كن بر آن.
مولف گوید: سید از جمله كسانی است كه ظاهرا و باطنا در خواب و بیداری با آن حضرت (ارواحنا فداه) ملاقات می فرمود و با اشخاصی كه حضور آن حضرت (ارواحنا فداه) مشرف می شدند، معاشرت و خصوصیت و اتحاد داشت و تالیفات
[ صفحه 115]
خود را به نظر آن حضرت می رساند و میانه ی او و آن حضرت پیغامها بود. گمانم این است كه این تخصیص را بلاواسطه از آن حضرت (ارواحنا فداه) شنیده باشد، و از روی تقیه، ترك تصریح كرده، چنانكه دأب او این بوده و مقامات سید (قدس الله روحه) بالاتر و والاتر از این مطالب است. پس خوب است كه عموم دوستان و موالیان آن حضرت (عجل الله فرجه و سهل مخرجه) بعد از نماز عصر روز جمعه این دعا را و صلواتی كه بعد از این خواهد آمد و سید (قدس سره) اصرار و تاكید و تصریح در قرائت آنها بعد از نماز عصر روز جمعه نموده، اگرچه در روایت بخصوصه نیست، ابدا ترك آنها را ننمایند، و مواظبت و مراقبت تامه در قرائت آنها بعد از نماز عصر جمعه خصوصا و در سایر اوقات عموما نموده تا اسباب جلب فیوضات ظاهره و باطنه برای داعی باشد:
ذلك فضل الله، یؤتبه من یشاء و الله ذو الفضل العظیم.
استاد اعظم (ادام الله ظله العالی) نیز در كتب خود به این معنی اشاره فرموده، فتذكر:
اللهم عرفنی نفسك فانك ان لم تعرفنی نفسك لم اعرف رسولك، اللهم عرفنی رسولك فانك ان لم تعرفنی رسولك لم اعرف حجتك، اللهم عرفنی حجتك فانك ان لم تعرفنی حجتك ضللت عن دینی، اللهم لا تمتنی میتة جاهلیة و لا تزغ قلبی بعد اذ هدیتنی لولایة من فرضت طاعته علی من ولاة امرك بعد رسولك صلواتك علیه و آله حتی و الیت ولاة امرك امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و الحسن و الحسین و علیا و محمدا و جعفرا و موسی و علیا و محمدا و علیا و الحسن و الحجة القائم المهدی صلواتك علیهم اجمعین، اللهم فثبتنی علی دینك و استعملنی بطاعتك ولین قلبی لولی امرك و عافنی مما امتحنت به خلقك و ثبتنی علی طاعة ولی
[ صفحه 116]
امرك الذی سترته عن خلقك فباذنك غاب عن بریتنك و امرك ینتظر و انت العالم غیر معلم بالوقت الذی فیه صلاح امر ولیك فی الاذن له باظهار امره وكشف ستره و صبرنی علی ذلك حتی لااحب تعجیل ما اخرت و لا تاخیر ما عجلت و لا اكشف (كشف، خ) عما سترته و لا ابحث (البحث، خ) عما كتمته و لا انازعك فی تدبیرك و لا اقول لم و كیف و ما بال ولی الامر (ولی امر الله، خ) لایظهر و قد امتلأت الارض من الجور و افوض اموری كلها الیك، اللهم انی اسئلك ان ترینی ولی امرك ظاهرا نافذ الامر مع علمی بان لك السلطان و القدرة و البرهان و الحجة و المشیة والحول و القوة فافعل ذلك بی و جمیع المؤمنین حتی ننظر الی ولیك صلواتك علیه و آله ظاهرا المقالة واضح الدلالة هادیا من الضلالة شافیا من الجهالة، و ابرز یا رب مشاهدته (مشاهده، خ) و ثبت قواعده و اجعلنا ممن تقر عینه برؤیته و اقمنا بخدمته و توفنا علی ملته و احشرنا فی زمرته، اللهم اعذه من شر جمیع ما خلقت و برئت و ذرأت و انشأت و صورت و احفظه من بین یدیه و من خلفه و عن یمینه و عن شماله و من فوقه و من تحته بحفظك الذی لایضیع من حفظته به واحفظ فیه رسولك و وصی رسولك علیهم السلام، اللهم مدفی عمره وزد فی اجله و اعنه علی ما ولیته و استرعیته و زد فی كرامتك فانه الهادی المهدی و القائم المهتدی الطاهر التقی الزكی النقی الرضی المرضی العابد الشكور المجتهد، اللهم لا تسلبنا الیقین لطول الامد فی غیبته و انقطاع خبره عنا و لا تنسنا ذكره و انتظاره و الایمان به و قوة الیقین فی ظهوره و الدعاء له والصلوة علیه حتی لا یقنطنا طول غیبته من قیامه ویكون یقیننا فی ذلك كیقیننا فی قیام رسول الله صلی الله علیه و آله و ماجاء به من وحیك و تنزیلك
[ صفحه 117]
قو قلوبنا علی الایمان به حتی تسلك بنا منهاج الهدی و المحجة العظمی و الطریقة الوسطی وقونا علی طاعته و ثبتنا علی مشایعته و اجعلنا فی حزبه و اعوانه و انصاره و الراضین بفعله و لا تسلبنا ذلك فی حیاتنا و لا عند وفاتنا حتی تتوفانا و نحن علی ذلك لا شاكین و لا ناكثین و لامر تابین و لا مكذبین، اللهم عجل فرجه و ایده بالنصر و النصر ناصریه واخذل خاذلیه و دمدم علی من نصب له وكذب به و اظهر به الحق و امت به الجور و استنقذ به عبادك المؤمنین من الذل و انعش به البلاد واقتل به الجبابرة و الكفرة و اقصم به رؤس الضلالة و ذلل به الجبابرة و الكافرین و ابر به المنافقین و الناكثین و جمیع المخالفین و الملحدین فی مشارق الارض و مغاربها و برها و بحرها و سهلها و جبلها حتی لاتدع منهم دیارا و لا تبقی لهم آثارا و اظهر منهم بلادك واشف منهم صدور عبادك وجدد به ما امتحی من دینك و اصلح به ما بدل من حكمك و غیر من سنتك حتی یعود دینك به علی یدیه غضا جدیدا صحیحا لاعوج فیه و لابدعة معه حتی تطفی ء بعد له نیران الكافرین فانه عبدك الذی استخلصته لنفسك و ارتضیته لنصرة دینك و اصطفیته بعلمك و عصمته من الذنوب و برأته من العیوب و اطلعته علی الغیوب و انعمت علیه و طهرته من الرجس و نقیتته من الدنس اللهم فصل علیه و علی آبائه الائمة الطاهرین و علی شیعته المنتجبین و بلغهم آمالهم افضل ما یأملون و اجعل ذلك منا خالصا من كل شك و شبهة و ریاء و سمعة حتی لانرید به غیرك و لا نطلب به الا وجهك، اللهم انا نشكو الیك غیبة نبینا و فقد ولینا و شدة الزمان علینا و وقوع الفتن
[ صفحه 118]
بنا و تظاهره الاعداء و كثرة عدونا و قلة عددنا، اللهم فافرج ذلك عنا بفتح منك تعجله و نصر منك تعزه و امام عدل تظهره اله الحق آمین رب العالمین. اللهم انا نسئلك ان تأذن لولیك فی اظهار عدلك فی عبادك و قتل اعدائك فی بلادك حتی لاتدع للجور یا رب دعامة الا قصمتها و لا بقیة الا افنیتها و لا قوة الا اوهنتها و لاركنا الاهددته و لاحدا الا افللته و لا سلاحا الا اكللته و لا رایة الا نكستها و لا شجاعا الا قتلته و لا جیشا الا خذلته و ارمهم یا رب بحجرك الدامغ واضربهم بسیفك القاطع و بأسك الذی لاترده عن القوم المجرمین و عذب اعدائك و اعداء دینك و اعداء رسولك بید ولیك و ایدی عبادك المؤمنین، اللهم اكف ولیك و حجتك فی ارضك هول عدوه و كید من كاده و امكر بمن مكر به و اجعل دائرة السوء علی من اراد به سوء و اقطع عنه مادتهم و ارعب له قلوبهم و زلزل اقدامهم و خذهم جهرة و بغتة و شدد علیهم عذابك و اخزهم فی عبادك و العنهم فی بلادك و اسكنهم اسفل نارك و احط بهم اشد عذابك و اصلهم نارا و احش قبور موتاهم نارا و اصلهم حر نارك فانهم اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات و اضلوا عبادك و اخربوا بلادك. اللهم و احی بولیك القرآن و ارنا نوره سرمدا لا ظلمة فیه و احی به القلوب المیتة و اشف به الصدور الوغرة و اجمع به الاهواء المختلفة علی الحخق و اقم به الحدود المعطلة و الاحكتام المهملة حتی لایبقی حق الا ظهر و لا عدل الازهر و اجعلنا یا رب من اعوانه و مقویة سلطانه و المؤتمرین لامره و الراضین بفعله و المسلمین لاحكامه و ممن لاحاجة الا به الی التقیة من خلقك انت یا رب الذی تكشف الضر وتجیب المضطر اذا دعاك و تنجی من
[ صفحه 119]
الكرب فاكشف الضر عن ولیك و اجعله خلیفة فی ارضك كما ضمنت له، اللهم و لا تجعلنی من خصصاء آل محمد علیهم السلام و لاتجعلنی من اهل الخنق و الغیظ علی آل محمد علیهم السلام فانی اعوذبك من ذلك فاعذنی و استجیربك فاجرنی، اللهم صل علی محمد و آل محمد و اجعلنی بهم فائزا عندك فی الدنیا و الاخرة و من المقربین، آمین یا رب العالمین.
از جمله دعوات، دعائی است كه سید جلیل، ابن طاوس (قدس سره) در «مهج الدعوات» ذكر كرده كه:
خبر داد مرا صدیق ما ملك مسعود كه او خواب دیده بود شخصی از پشت دیوار با او تكلم می نماید ولكن صورت او پیدا نیست و می گوید:
یا صاحب القدر و الاقدار و الهمم و المهام (مهمام، خ.ل) عجل فرج عبدك و ولیك و الحجة القائم بامرك فی خلقك و اجعل لنا فی ذلك الخیرة.
نكاتی چند در این مختصر دعا است كه سزاوار است از جمله ی اوراد مستمره باشد.
از جمله دعوات، دعائی است كه نیز سید (قدس سره) در كتاب مزبور از محمد بن احمد بن ابراهیم جعفی به اسناد خود روایت كرده، كه محمد مزبور به اسناد خود در ضمن حدیثی روایت كرده كه معلوم نیست سند آن به كدام امام منتهی می شود، عین عبارتی كه ابن طاوس از او ذكر كرده این است:
قلت: «كیف تصنع شیعتك؟» قال:
علیكم بالدعاء و انتظار الفرج فانه سیبدوا لكم علم فاذا بدالكم فاحمدوا الله و تمسكوا بما بدالكم.
[ صفحه 120]
قلت: «فما ندعوابه؟ قال: تقول...
ترجمه ی فارسی آن چنین است:
راوی گفت، گفتم: «چه كنند شیعیان تو؟» فرمود:«بر شما باد به دعا نمودن و انتظار فرج بردن پس به درستی كه زود است كه ظاهر شود برای شما علمی - شاید به معنی نشانه باشد - پس هرگاه ظاهر شد برای شما، پس حمد كنید خدا را و متمسك شوید به آنچه برای شما ظاهر شده. «گفتم:«پس چه دعا بخوانم؟» فرمود بگو:
اللهم انت عرفتنی نفسك و عرفتنی رسولك و عرفتنی ملائكتك و عرفتنی نبیك و عرفتنی ولاة امرك، اللهم لا ااخذ الا ما اعطیت و لا اوقی الا ما وقیت، اللهم لا تغیبنی عن منازل اولیائك و لا تزغ قلبی بعد اذ هدیتنی، اللهم اهدنی لولایة من افترضت طاعته.
از جمله ی دعوات، دعائی است كه نیز سید (قدس سره) در كتاب مزبور نوشته، كه:
ذر خواب دیدم كسی را كه تعلیم می نماید مرا دعائی كه شایسته است از برای ایام غیبت بخوانم. الفاظ دعا این است:
یا من فضل ابراهیم و آل اسرائیل علی العالمین باختیاره و اظهر فی ملكوت السموات و الارض عزه و اقتداره (عزة اقتداره خ ل) و اودع محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیته غرائب اسراره، صل علی محمد و آله و اجعلنی من اعوان حجتك علی عبادك و انصاره.
از جمله ی دعوات، دعائی است كه در «كافی» است و مسمی است به «دعای غریق»، و سید (قدس سره) نیز در «مهج» از «غیبت» صدوق (رضوان الله
[ صفحه 121]
علیه) همین دعا را نقل كرده، عبدالله بن سنان كه راوی دعا است می گوید:
حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) فرمودند كه:«زود است می رسد به شما شبهه ای، پس باقی می مانید بدون علمی و بدون امام راهنمائی ظاهرا، و نجات نمی یابد در آن شبهه مگر كسی كه بخواند دعای غریق را، «گفتم: «چگونه است دعای غریق؟ «فرمودند می گوئی:
یا الله یا رحمن یا رحیم، یا مقلب القلوب، ثبت قلبی علی دینك.
پس گفتم: یا مقلب القلوب و الابصار فرمودند: خداوند (عز و جل) مقلب القلوب و الابصار است ولكن بگو چنانكه من می گویم: یا مقلب القلوب، ثبت قلبی علی دینك.
سید (قدس سره) در «مهج» بعد از نقل این حدیث می گوید:
شاید جهت این باشد كه تقلب قلوب و ابصار در روز قیامت است از شدت اهوال آن روز هولناك و در زمان غیبت ترسیده می شود از تقلب قلوب، دون ابصار...
مولف گوید: در حاشیه ی «مهج الدعوات»ی كه نزد حقیر است از مجلسی (قدس سره) این قسم نقل شده:
الخبر صحیح و یدل علی لزوم التأسی فی عبارة الدعوات و الذی ذكره السید (رضی الله عنه) محتمل و یحتمل ان یكون الغرض الامر بالتاسی فقط او یكون له وجوه آخر لایصل عقولنا الیها و الله تعالی یعلم.
از جمله ی دعوات، دعائی است كه مسمی است به «دعای حریق» كه در «دعوة الحسنی» ذكر كرده ام. این دعای مبارك، به سه قسم وارد شده و كسر و نقصان آن را نمی دانم از تصرف ناسخین یا مؤلفین است.
[ صفحه 122]
یك قسم آن در «مصباح» شیخ و كفعمی و علامه ی حلی (رضوان الله تعالی علیهم) روایت شده كه مجلسی (قدس سره) در «صلاة بحار» و «مقباس المصابیح» از آنها نقل نموده به شرح معهود.
و قسمی دیگر از اول دعا تا «اهل المغفرة» كه سه مرتبه باید گفت. ومجلسی (قدس الله روحه العزیز) در «بحار» احتمال داده است تا عبارت «انی كنت من الظالمین» كه آن زیادتی از توقیع را محسوب نداشته و قسمی دیگر، مجلسی (قدس سره) از كتاب «عتیق» ذكر نموده در «كتاب دعاء بحار الانوار» و آخر دعا این است:
فقل حسبی الله لا اله الا هو، علیه توكلت و هو رب العرش العظیم.
و در «صلاة بحار» نیز اشاره نموده كه یافتم این دعا را مسندا در كتاب عتیقی از اصول اصحاب خودمان یعنی امامیه، موافق شرحی كه كفعمی (قدس سره) ذكر كرده تا:
علیه توكلت و هو رب العرش العظیم.
استاد اعظم (ادام الله ظله العالی) در «نجم ثاقب» فرموده:
شیخ نعمانی (رحمة الله علیه) روایت كرده به اسناد خود از عبدالله بن سنان كه گفت: «داخل شدم من و پدرم بر حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) پس فرمود: چگونه خواهید بود شما هرگاه ماندید در حالتی كه نیست در آن وقت یا نمی بینید در آن حال امام هدایت كننده و نه راهنمائی كه دیده شود و نجات نمی یابد در آن زمان مگر كسی كه بخواند دعای حریق را؟
مؤلف گوید: نظرم نیست در كدام كتاب دیدم این حدیث را و این عبارت چنین ذكر شده بود:
[ صفحه 123]
و نجات نمی یابد در آن مگر كسی كه بخواند دعای غریق را، به غین معجمه.
كه مراد كمال تاكید در اخلاص و اضطرار و صدق عقیدت و حسن نیت و غیرها باشد، چنانكه مؤید آن هم بعض اخبار وارد شده است. در هر حال، تطبیق و توفیق این قبیل احادیث در كمال اشكال است، و الله اعلم.
پس پدرم گفت: این است والله، بلا. پس چه كنیم فدای تو شویم؟ فرمود:
چون چنین شود، تو آن زمان را درك نخواهی كرد. پس متمسك شوید به آنچه در دست شما است تا آنكه امر بر شما واضح گردد. یعنی در آن زمان در دین خود متزلزل نشوید و در عمل، متحیر و سرگردان نگردید و به آنچه از امامان گذشته به شما رسیده در اصول و فروع متمسك باشید و عمل به آنها را ترك نكنید و مرتد نشوید، و ایمان نیاورید به آنكه مدعی امامت و قائمیت است، تا امر امامت او بر شما واضح شود، به ظهور معجزات بینات.
و از سئوال نكردن سنان، والد عبدالله از دعای حریق كه كدام است، ظاهر می شود معهود و معلوم بودن آن دعا نزد اصحاب، و آنچه به این اسم به نظر رسیده دعای معروفی است كه جمله ای از علما آن را نقل كردند در ادعیه صباح و مسی. و شیخ طبرسی صاحب «مجمع البیان» در كتاب «عدة السفر» گفته: و از جمله ی دعاها كه جلالت و فضیلت آنها بسیار است، و شرایط كمال و خوبی را به غابت جمع نموده،و خواندن آن اختصاص به صبح و شام دارد، دعائی است كه مشهور است به دعای حریق و از حضرت امام زین العابدین (علیه الصلوة و السلام) روایت شده است و دعا این است:
اللهم انی اصبحت اشهدك وكفی بك شهیدا...
[ صفحه 124]
تا آخر دعا كه طولانی است - و كتاب «مقال» و غیره این دعا را از حضرت امام زین العابدین (علیه الصلوة و السلام) روایت كرده است و آخر او این است:
... یا اهل التقوی و اهل المغفرة.
فلیراجع - و در آخر آن گفته كه:
از جانب حضرت صاحب الامر صلوات الله علیه) توقیعی بیرون آمد به سوی محمد بن صلت قمی (علیه الرحمة). كه این دعا را زیادی و تتمه ای هست و آن تتمه این است:
اللهم رب النور العظیم...
و آن نیز معروف است. و بالجمله چون مطمئن نشدم كه مراد، همین دعا است و طولانی هم بود و در بسیاری از كتب ادعیه چون «مصباح» شیخ و كفعمی و «مقباس» و «بحار» موجود بود، لهذا نقل نكردیم.
[ صفحه 125]
از جمله دعائی است كه سید بن طاوس (قدس سره) از كتاب ابن ابی قره ذكر كرده به اسناد خود از علی بن حسن بن علی بن فضال از محمد بن عیسی بن عبید، به اسناد خود از صالحین (علیهم السلام) كه فرمودند:
مكرر بخوان در شب بیست و سیم ماه رمضان در حالت ایستاده و نشسته و هر حالتی كه باشی، و در تمام آن ماه و هر قسم كه ممكن شود تو را و هر زمان از دهرت كه حاضر شود. می گوئی بعد از تمجید كردن خدای تعالی و صلوات بر پیغمبر و آل او (صلی الله علیهم):
اللهم كن لولیك القائم بامرك الحجة بن الحسن المهدی علیه و علی آبائه افضل الصلوة و السلام فی هذه الساعة و فی كل ساعة ولیا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و مؤیدا
[ صفحه 109]
حتی تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فیها طولا و عرضا و تجعله و ذریته من الائمة الوارثین. اللهم انصره و انتصربه و اجعل النصر منك له و علی یده و اجعل النصر له و الفتح علی وجهه و لا توجه الامر الی غیره. اللهم اظهر به دینك و سنة نبیك حتی لا یستخفی بشیی ء من الحق مخافة احد من الخلق، اللهم انی ارغب الیك فی دولة كریمة تعز بها الاسلام و اهله و تذل بها النفاق و اهله و تجعلنا فیها من الدعاة الی طاعتك و القادة الی سبیلك و آتنا فی الدنیا حسنة و فی الاخرة حسنة وقنا عذاب النار و اجمع لنا خیر الدارین و اقض عنا جمیع ما تحب فیهما و اجعل لنا فی ذلك الخیرة برحمتك و منك فی عافیة، آمین رب العالمین وزدنا من فضلك و یدك الملاء فان كل معط ینقص من ملكه و عطاؤك یزید فی ملكك.
و كفعمی (علیه الرحمه) در «مصباح» دعای مزبور را چنین نقل نموده:
اللهم كن لولیك محمد بن الحسن المهدی فی هذه الساعة و فی كل ساعة ولیا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و عینا حتی تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فیها طویلا.
و در «كافی» نیز همین دعا را به اختلافی اندك روایت نموده، فلاحظ.
و از جمله دعائی است كه سید (قدس سره) در «جمال الاسبوع» به اسناد معتبره ی صحیحه - و دیگران - از یونس بن عبدالرحمن روایت كرده اند كه حضرت رضا (علیه الصلواة و السلام) امر فرمودند كه برای حضرت صاحب الامر این دعا را بخوانند:
اللهم ادفع عن ولیك و خلیفتك و حجتك و لسانك المعبر عنك باذنك الناطق بحكمتك و عینك الناظرة فی بریتك
[ صفحه 110]
و شاهدك علی عبادك الجحجاح المجاهد العائذ بك العائد عندك و اعذه من شر جمیع ما خلقت و برأت و انشأت و صورت و احفظه من بین یدیه و من خلفه و عن یمینه و عن شماله و من فوقه و من تحته بحفظك الذی لا تضیع من حفظته به و احفظ فیه رسولك و آبائه السادة ائمتك و دعائم دینك و اجعله فی ودیعتك التی لا تضیع و فی جوارك الذی لا یخفر و فی منعك و عزك الذی لا یقهر و آمنه بامانك الوثیق الذی لا یخذل من امنته به و اجعله فی كنفك الذی لا یرام من كان فیه و انصره بنصرك العزیز و ایده بجندك الغالب و قوه بقوتك و اردفه بملائكتك و وال من والاه و عاد من عاداه والبسه درعك الحصینة و حفه بالملئكة حفا، اللهم اشعب به الصدع و ارتق به الفتق و امت به الجور و اظهر به العدل و زین بطول بقائه الارض و ایده بالنصر و انصره بالرعب و قو ناصریه و اخذل خاذلیه و دمدم علی من نصب له و دمر علی من غشه و اقتل به جبابرة الكفر و عمده و دعائمه و اقصم به رؤس الضلالة و شارعة البدع و ممیتة السنة و مقویة الباطل و ذلل به الجبارین و ابر به الكافرین و جمیع الملحدین فی مشارق الارض و مغاربها و برها و بحرها و سهلها و جبلها حتی لا تدفع منهم دیارا و لا تبقی لهم آثارا، اللهم طهر به بلادك و اشف منهم عبادك و اعز به المؤمنین واحی به سنن المرسلین و دارس حكم النبین و جدد به ما امتحی من دینك و بدل من حكمك حتی تعید دینك به و علی یدیه جدیدا غضا محضا صحیحا لا عوج فیه و لا بدعة معه و حتی تنیر (تبین او تبیر (خ)) بعدله ظلم الجور و تطفی به نیران الكفر و توضح به معاقد الحق و مجهول العدل فانه عبدك الذی استخلصته لنفسك و
[ صفحه 111]
اصطفیته علی غیبك و عصمته من الذنوب و برأته من العیوب و ظهرته من الرجس و سلمته من الدنس، اللهم فانا نشهد له یوم القیمة و یوم حلول الطامد انه لم یذنب ذنبا و لا اتی حوبا و لم یرتكب معصیة و لم یضیع لك طاعة و لم یهتك لك حرمة و لم یبدل لك فریضة و لم یغیر لك شریعة و انه الهادی المهتدی الطاهر التقی النقی الرضی المرضی الزكی، اللهم اعطه فی نفسه و اهله و ذریته و امته و جمیع رعیته ما تقر به عینه و تسر به نفسه و تجمع له ملك الممالك قریبها و بعیدها و عزیزها و ذلیلها حتی یجری حكمه علی كل حكم و یغلب بحقه علی كل باطل، اللهم اسلك بنا علی یدیه منهاج الهدی و المحجة العظمی و الطریقة الوسطی یرجع الیها الغالی و یلحق بها التالی و قونا علی طاعته و ثبتنا علی متابعته (مشایعته،خ) و امنن علینا بمبایعته و اجعلنا فی حزبه القوامین بامره الصابرین معه الطالبین رضاك بمناصحته حتی تحشرنا یوم القیمة [1] فی انصاره و اعوانه و مقویة سلطانه و اجعل ذلك خالصا من كل شك و شبهة و ریاء و سمعة حتی لا نعتمد به غیرك و لا نطلب به الا وجهك و حتی تحلنا محله و تجعلنا فی الجنة معه و اعذنا من السأمة و الكسل و الفترة و اجعلنا ممن تنتصر به لدینك و تعز به نصر ولیك و لا تستبدل بنا غیرنا فان استبدالك بناغیرنا علیك یسیر و هو علینا كبیر. اللهم نور به كل ظلمة و هدبر كنه كل بدعة و اهدم بعزه كل ضلالة و اقصم به كل جبار و اخمد بسیفه كل نار و اهلك بعد له جور كل جائر و اجر حكمه علی كل حاكم و اذل بسلطانه كل سلطان. اللهم اذل كل من ناواه و اهلك كل من عاداه و امكر بمن كاده و استأصل من جحد حقه و استهان بامره و سعی فی اطفاء نوره و احماد ذكره. اللهم صل علی
[ صفحه 112]
محمد المصطفی و علی المرتضی و فاطمة الزهراء و الحسن الرضی و الحسین المصطفی و جمیع الاوصیاء مصابیح الدجی و اعلام الهدی و منار التقی و العروة الوثقی و الحبل المتین و الصراط المستقیم و صل علی ولیك و ولاة عهدك والائمة من ولده و مد فی اعمارهم و زد فی آجالهم و بلغهم اقص آمالهم دینا و دنیا و آخرة، انك علی كل شیی ء قدیر.
سید بن طاوس (قدس سره) در «جمال الاسبوع» این دعا را به روایت دیگر از حضرت رضا (علیه الصلوة و السلام) ذكر نموده با اختلاف در بعض مضامین آن، و در بعضی از نسخ بعد از «و هو علینا كبیر» این قسم وارد است:
اللهم صل علی ولاة عهدك و الائمة من عبده و بلغهم آمالهم وزد فی آجالهم و اعز نصرهم و تمم لهم ما اسندت الیهم من امرك لهم و ثبت دعائمهم و اجعلنا لهم اعوانا و علی دینك انضارا فانهم معادن كلماتك و اركان توحیدك و دعائم دینك و ولاة امرك و خالصتك من عبادك و صفوتك من خلقك و اولیائك و سلائل اولیائك و صفوة اولاد رسلك و السلام علیهم و رحمة الله و بركاته..
كفعمی نیز در «مصباح» این دعا را به این زیادتی نقل كرده و خواندن همه خوب است.
از جمله دعائی است كه سید بن طاوس نقل كرده در «مضمار» و مجلسی (قدس سره) در «بحار»، كه در روز سیزدهم ماه مبارك رمضان خوانده شود و خواندن چنین دعائی، البته در همه ی اوقات مطلوب و مستحسن است، و الدعاء حسن فی كل حال:
[ صفحه 113]
اللهم انی ادینك بطاعتك و ولایتك و ولایة محمد نبیك و ولایة امیرالمؤمنین حبیب نبیك و ولایة الحسن و الحسین سبطی نبیك و سیدی شباب اهل جنتك و ادینك یا رب بولایة علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و سیدی و مولای صاحب الزمان، ادینك یا رب بطاعتهم و ولایتهم و بالتسلیم بما فضلتهم راضیا غیر منكر و لا متكبر علی معنی ما انزلت فی كتابك، اللهم صل علی محمد و آل محمد و ارفع عن ولیك و خلیفتك و لسانك و القائم بقسطك و المعظم لحرمتك و المعبر عنك و الناطق بحكمك و عینك الناظرة و اذنك السامعة و شاهد عبادك و حجتك علی خلقك و المجاهد فی سبیلك و المجتهد فی طاعتك و اجعله فی ودیعتك التی لا تضیع و ایده بجندك الغالب و اعنه و اعن عنه و اجعلنی و والدی و ما ولدا و ما ولدا و ولدنی من الذین ینصرونه و ینتصرون به فی الدنیا و الاخرة اشعب به صدعنا وارتق به فتقنا، اللهم امت به الجور و دمدم به من نصب له و اقصم رؤس الضلالة حتی لا تدع علی الارض منهم دیارا.
از جمله دعائی است كه شیخ كلینی (قدس سره) در «كافی» و دیگران در كتب معتبره روایت كرده اند زراره می گوید:
عرض كردم خدمت حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) كه فدای تو شوم، اگر زمان غیبت حضرت را (عجل الله فرجه) درك كردم، به چه چیز عمل نمایم؟
فرمود:
ای زراره، اگر درك كردی آن زمان را، پس ملازم شو خواندن این دعا را:
[ صفحه 114]
اللهم عرفنی نفسك فانك ان لم تعرفنی نفسك لم اعرف نبیك، اللهم عرفنی رسولك فانك ان لم تعرفنی رسولك لم اعرف حجتك، اللهم عرفنی حجتك فانك ان لم تعرفنی حجتك ضللت عن دینی.
از جمله دعائی است كه شیخ كلینی (رضوان الله تعالی علیه) در «كافی» و صدوق در «كمال الدین» و شیخ طوسی در كتاب «غیبت» به اسانید معتبره روایت كرده اند كه شیخ ابو عمر و عمری (قدس سره) - كه نایب اول حضرت صاحب العصر و الزمان (ارواحنا فداه) است و اسم او عثمان بن سعید عمری است - این دعا را املاء و تعلیم نمود به ابو علی محمد بن همام و امر فرمود كه این دعا را بخواند در غیبت حضرت قائم (علیه الصلوة و السلام)، و سید بن طاوس (قدس سره العزیز) در «جمال الاسبوع» این دعا را روایت كرده از جماعتی به اسناد آنها از شیخ طوسی از جماعتی از تلعكبری از ابی علی محمد بن همام عین این دعا را و مجلسی (قدس سره) عین این دعا را از دو كتاب مذكور در «كتاب دعای بحار الانوار» ذكر نموده. و سید بن طاوس (قدس سره) در «جمال الاسبوع» ذكر نموده:
هرگاه از جمیع دعواتی كه برای تو ذكر كردم در تعقیب نماز عصر عذری باشد، این دعا را بعد از تعقیب عصر روز جمعه ترك مكن و حذر كن از اینكه مهمل گذاری خواندن آن را. به درستی كه ما شناختیم این را از فضل خداوند (جل جلاله) كه مخصوص فرموده ما را به آن، پس اعتماد كن بر آن.
مولف گوید: سید از جمله كسانی است كه ظاهرا و باطنا در خواب و بیداری با آن حضرت (ارواحنا فداه) ملاقات می فرمود و با اشخاصی كه حضور آن حضرت (ارواحنا فداه) مشرف می شدند، معاشرت و خصوصیت و اتحاد داشت و تالیفات
[ صفحه 115]
خود را به نظر آن حضرت می رساند و میانه ی او و آن حضرت پیغامها بود. گمانم این است كه این تخصیص را بلاواسطه از آن حضرت (ارواحنا فداه) شنیده باشد، و از روی تقیه، ترك تصریح كرده، چنانكه دأب او این بوده و مقامات سید (قدس الله روحه) بالاتر و والاتر از این مطالب است. پس خوب است كه عموم دوستان و موالیان آن حضرت (عجل الله فرجه و سهل مخرجه) بعد از نماز عصر روز جمعه این دعا را و صلواتی كه بعد از این خواهد آمد و سید (قدس سره) اصرار و تاكید و تصریح در قرائت آنها بعد از نماز عصر روز جمعه نموده، اگرچه در روایت بخصوصه نیست، ابدا ترك آنها را ننمایند، و مواظبت و مراقبت تامه در قرائت آنها بعد از نماز عصر جمعه خصوصا و در سایر اوقات عموما نموده تا اسباب جلب فیوضات ظاهره و باطنه برای داعی باشد:
ذلك فضل الله، یؤتبه من یشاء و الله ذو الفضل العظیم.
استاد اعظم (ادام الله ظله العالی) نیز در كتب خود به این معنی اشاره فرموده، فتذكر:
اللهم عرفنی نفسك فانك ان لم تعرفنی نفسك لم اعرف رسولك، اللهم عرفنی رسولك فانك ان لم تعرفنی رسولك لم اعرف حجتك، اللهم عرفنی حجتك فانك ان لم تعرفنی حجتك ضللت عن دینی، اللهم لا تمتنی میتة جاهلیة و لا تزغ قلبی بعد اذ هدیتنی لولایة من فرضت طاعته علی من ولاة امرك بعد رسولك صلواتك علیه و آله حتی و الیت ولاة امرك امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و الحسن و الحسین و علیا و محمدا و جعفرا و موسی و علیا و محمدا و علیا و الحسن و الحجة القائم المهدی صلواتك علیهم اجمعین، اللهم فثبتنی علی دینك و استعملنی بطاعتك ولین قلبی لولی امرك و عافنی مما امتحنت به خلقك و ثبتنی علی طاعة ولی
[ صفحه 116]
امرك الذی سترته عن خلقك فباذنك غاب عن بریتنك و امرك ینتظر و انت العالم غیر معلم بالوقت الذی فیه صلاح امر ولیك فی الاذن له باظهار امره وكشف ستره و صبرنی علی ذلك حتی لااحب تعجیل ما اخرت و لا تاخیر ما عجلت و لا اكشف (كشف، خ) عما سترته و لا ابحث (البحث، خ) عما كتمته و لا انازعك فی تدبیرك و لا اقول لم و كیف و ما بال ولی الامر (ولی امر الله، خ) لایظهر و قد امتلأت الارض من الجور و افوض اموری كلها الیك، اللهم انی اسئلك ان ترینی ولی امرك ظاهرا نافذ الامر مع علمی بان لك السلطان و القدرة و البرهان و الحجة و المشیة والحول و القوة فافعل ذلك بی و جمیع المؤمنین حتی ننظر الی ولیك صلواتك علیه و آله ظاهرا المقالة واضح الدلالة هادیا من الضلالة شافیا من الجهالة، و ابرز یا رب مشاهدته (مشاهده، خ) و ثبت قواعده و اجعلنا ممن تقر عینه برؤیته و اقمنا بخدمته و توفنا علی ملته و احشرنا فی زمرته، اللهم اعذه من شر جمیع ما خلقت و برئت و ذرأت و انشأت و صورت و احفظه من بین یدیه و من خلفه و عن یمینه و عن شماله و من فوقه و من تحته بحفظك الذی لایضیع من حفظته به واحفظ فیه رسولك و وصی رسولك علیهم السلام، اللهم مدفی عمره وزد فی اجله و اعنه علی ما ولیته و استرعیته و زد فی كرامتك فانه الهادی المهدی و القائم المهتدی الطاهر التقی الزكی النقی الرضی المرضی العابد الشكور المجتهد، اللهم لا تسلبنا الیقین لطول الامد فی غیبته و انقطاع خبره عنا و لا تنسنا ذكره و انتظاره و الایمان به و قوة الیقین فی ظهوره و الدعاء له والصلوة علیه حتی لا یقنطنا طول غیبته من قیامه ویكون یقیننا فی ذلك كیقیننا فی قیام رسول الله صلی الله علیه و آله و ماجاء به من وحیك و تنزیلك
[ صفحه 117]
قو قلوبنا علی الایمان به حتی تسلك بنا منهاج الهدی و المحجة العظمی و الطریقة الوسطی وقونا علی طاعته و ثبتنا علی مشایعته و اجعلنا فی حزبه و اعوانه و انصاره و الراضین بفعله و لا تسلبنا ذلك فی حیاتنا و لا عند وفاتنا حتی تتوفانا و نحن علی ذلك لا شاكین و لا ناكثین و لامر تابین و لا مكذبین، اللهم عجل فرجه و ایده بالنصر و النصر ناصریه واخذل خاذلیه و دمدم علی من نصب له وكذب به و اظهر به الحق و امت به الجور و استنقذ به عبادك المؤمنین من الذل و انعش به البلاد واقتل به الجبابرة و الكفرة و اقصم به رؤس الضلالة و ذلل به الجبابرة و الكافرین و ابر به المنافقین و الناكثین و جمیع المخالفین و الملحدین فی مشارق الارض و مغاربها و برها و بحرها و سهلها و جبلها حتی لاتدع منهم دیارا و لا تبقی لهم آثارا و اظهر منهم بلادك واشف منهم صدور عبادك وجدد به ما امتحی من دینك و اصلح به ما بدل من حكمك و غیر من سنتك حتی یعود دینك به علی یدیه غضا جدیدا صحیحا لاعوج فیه و لابدعة معه حتی تطفی ء بعد له نیران الكافرین فانه عبدك الذی استخلصته لنفسك و ارتضیته لنصرة دینك و اصطفیته بعلمك و عصمته من الذنوب و برأته من العیوب و اطلعته علی الغیوب و انعمت علیه و طهرته من الرجس و نقیتته من الدنس اللهم فصل علیه و علی آبائه الائمة الطاهرین و علی شیعته المنتجبین و بلغهم آمالهم افضل ما یأملون و اجعل ذلك منا خالصا من كل شك و شبهة و ریاء و سمعة حتی لانرید به غیرك و لا نطلب به الا وجهك، اللهم انا نشكو الیك غیبة نبینا و فقد ولینا و شدة الزمان علینا و وقوع الفتن
[ صفحه 118]
بنا و تظاهره الاعداء و كثرة عدونا و قلة عددنا، اللهم فافرج ذلك عنا بفتح منك تعجله و نصر منك تعزه و امام عدل تظهره اله الحق آمین رب العالمین. اللهم انا نسئلك ان تأذن لولیك فی اظهار عدلك فی عبادك و قتل اعدائك فی بلادك حتی لاتدع للجور یا رب دعامة الا قصمتها و لا بقیة الا افنیتها و لا قوة الا اوهنتها و لاركنا الاهددته و لاحدا الا افللته و لا سلاحا الا اكللته و لا رایة الا نكستها و لا شجاعا الا قتلته و لا جیشا الا خذلته و ارمهم یا رب بحجرك الدامغ واضربهم بسیفك القاطع و بأسك الذی لاترده عن القوم المجرمین و عذب اعدائك و اعداء دینك و اعداء رسولك بید ولیك و ایدی عبادك المؤمنین، اللهم اكف ولیك و حجتك فی ارضك هول عدوه و كید من كاده و امكر بمن مكر به و اجعل دائرة السوء علی من اراد به سوء و اقطع عنه مادتهم و ارعب له قلوبهم و زلزل اقدامهم و خذهم جهرة و بغتة و شدد علیهم عذابك و اخزهم فی عبادك و العنهم فی بلادك و اسكنهم اسفل نارك و احط بهم اشد عذابك و اصلهم نارا و احش قبور موتاهم نارا و اصلهم حر نارك فانهم اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات و اضلوا عبادك و اخربوا بلادك. اللهم و احی بولیك القرآن و ارنا نوره سرمدا لا ظلمة فیه و احی به القلوب المیتة و اشف به الصدور الوغرة و اجمع به الاهواء المختلفة علی الحخق و اقم به الحدود المعطلة و الاحكتام المهملة حتی لایبقی حق الا ظهر و لا عدل الازهر و اجعلنا یا رب من اعوانه و مقویة سلطانه و المؤتمرین لامره و الراضین بفعله و المسلمین لاحكامه و ممن لاحاجة الا به الی التقیة من خلقك انت یا رب الذی تكشف الضر وتجیب المضطر اذا دعاك و تنجی من
[ صفحه 119]
الكرب فاكشف الضر عن ولیك و اجعله خلیفة فی ارضك كما ضمنت له، اللهم و لا تجعلنی من خصصاء آل محمد علیهم السلام و لاتجعلنی من اهل الخنق و الغیظ علی آل محمد علیهم السلام فانی اعوذبك من ذلك فاعذنی و استجیربك فاجرنی، اللهم صل علی محمد و آل محمد و اجعلنی بهم فائزا عندك فی الدنیا و الاخرة و من المقربین، آمین یا رب العالمین.
از جمله دعوات، دعائی است كه سید جلیل، ابن طاوس (قدس سره) در «مهج الدعوات» ذكر كرده كه:
خبر داد مرا صدیق ما ملك مسعود كه او خواب دیده بود شخصی از پشت دیوار با او تكلم می نماید ولكن صورت او پیدا نیست و می گوید:
یا صاحب القدر و الاقدار و الهمم و المهام (مهمام، خ.ل) عجل فرج عبدك و ولیك و الحجة القائم بامرك فی خلقك و اجعل لنا فی ذلك الخیرة.
نكاتی چند در این مختصر دعا است كه سزاوار است از جمله ی اوراد مستمره باشد.
از جمله دعوات، دعائی است كه نیز سید (قدس سره) در كتاب مزبور از محمد بن احمد بن ابراهیم جعفی به اسناد خود روایت كرده، كه محمد مزبور به اسناد خود در ضمن حدیثی روایت كرده كه معلوم نیست سند آن به كدام امام منتهی می شود، عین عبارتی كه ابن طاوس از او ذكر كرده این است:
قلت: «كیف تصنع شیعتك؟» قال:
علیكم بالدعاء و انتظار الفرج فانه سیبدوا لكم علم فاذا بدالكم فاحمدوا الله و تمسكوا بما بدالكم.
[ صفحه 120]
قلت: «فما ندعوابه؟ قال: تقول...
ترجمه ی فارسی آن چنین است:
راوی گفت، گفتم: «چه كنند شیعیان تو؟» فرمود:«بر شما باد به دعا نمودن و انتظار فرج بردن پس به درستی كه زود است كه ظاهر شود برای شما علمی - شاید به معنی نشانه باشد - پس هرگاه ظاهر شد برای شما، پس حمد كنید خدا را و متمسك شوید به آنچه برای شما ظاهر شده. «گفتم:«پس چه دعا بخوانم؟» فرمود بگو:
اللهم انت عرفتنی نفسك و عرفتنی رسولك و عرفتنی ملائكتك و عرفتنی نبیك و عرفتنی ولاة امرك، اللهم لا ااخذ الا ما اعطیت و لا اوقی الا ما وقیت، اللهم لا تغیبنی عن منازل اولیائك و لا تزغ قلبی بعد اذ هدیتنی، اللهم اهدنی لولایة من افترضت طاعته.
از جمله ی دعوات، دعائی است كه نیز سید (قدس سره) در كتاب مزبور نوشته، كه:
ذر خواب دیدم كسی را كه تعلیم می نماید مرا دعائی كه شایسته است از برای ایام غیبت بخوانم. الفاظ دعا این است:
یا من فضل ابراهیم و آل اسرائیل علی العالمین باختیاره و اظهر فی ملكوت السموات و الارض عزه و اقتداره (عزة اقتداره خ ل) و اودع محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیته غرائب اسراره، صل علی محمد و آله و اجعلنی من اعوان حجتك علی عبادك و انصاره.
از جمله ی دعوات، دعائی است كه در «كافی» است و مسمی است به «دعای غریق»، و سید (قدس سره) نیز در «مهج» از «غیبت» صدوق (رضوان الله
[ صفحه 121]
علیه) همین دعا را نقل كرده، عبدالله بن سنان كه راوی دعا است می گوید:
حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) فرمودند كه:«زود است می رسد به شما شبهه ای، پس باقی می مانید بدون علمی و بدون امام راهنمائی ظاهرا، و نجات نمی یابد در آن شبهه مگر كسی كه بخواند دعای غریق را، «گفتم: «چگونه است دعای غریق؟ «فرمودند می گوئی:
یا الله یا رحمن یا رحیم، یا مقلب القلوب، ثبت قلبی علی دینك.
پس گفتم: یا مقلب القلوب و الابصار فرمودند: خداوند (عز و جل) مقلب القلوب و الابصار است ولكن بگو چنانكه من می گویم: یا مقلب القلوب، ثبت قلبی علی دینك.
سید (قدس سره) در «مهج» بعد از نقل این حدیث می گوید:
شاید جهت این باشد كه تقلب قلوب و ابصار در روز قیامت است از شدت اهوال آن روز هولناك و در زمان غیبت ترسیده می شود از تقلب قلوب، دون ابصار...
مولف گوید: در حاشیه ی «مهج الدعوات»ی كه نزد حقیر است از مجلسی (قدس سره) این قسم نقل شده:
الخبر صحیح و یدل علی لزوم التأسی فی عبارة الدعوات و الذی ذكره السید (رضی الله عنه) محتمل و یحتمل ان یكون الغرض الامر بالتاسی فقط او یكون له وجوه آخر لایصل عقولنا الیها و الله تعالی یعلم.
از جمله ی دعوات، دعائی است كه مسمی است به «دعای حریق» كه در «دعوة الحسنی» ذكر كرده ام. این دعای مبارك، به سه قسم وارد شده و كسر و نقصان آن را نمی دانم از تصرف ناسخین یا مؤلفین است.
[ صفحه 122]
یك قسم آن در «مصباح» شیخ و كفعمی و علامه ی حلی (رضوان الله تعالی علیهم) روایت شده كه مجلسی (قدس سره) در «صلاة بحار» و «مقباس المصابیح» از آنها نقل نموده به شرح معهود.
و قسمی دیگر از اول دعا تا «اهل المغفرة» كه سه مرتبه باید گفت. ومجلسی (قدس الله روحه العزیز) در «بحار» احتمال داده است تا عبارت «انی كنت من الظالمین» كه آن زیادتی از توقیع را محسوب نداشته و قسمی دیگر، مجلسی (قدس سره) از كتاب «عتیق» ذكر نموده در «كتاب دعاء بحار الانوار» و آخر دعا این است:
فقل حسبی الله لا اله الا هو، علیه توكلت و هو رب العرش العظیم.
و در «صلاة بحار» نیز اشاره نموده كه یافتم این دعا را مسندا در كتاب عتیقی از اصول اصحاب خودمان یعنی امامیه، موافق شرحی كه كفعمی (قدس سره) ذكر كرده تا:
علیه توكلت و هو رب العرش العظیم.
استاد اعظم (ادام الله ظله العالی) در «نجم ثاقب» فرموده:
شیخ نعمانی (رحمة الله علیه) روایت كرده به اسناد خود از عبدالله بن سنان كه گفت: «داخل شدم من و پدرم بر حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) پس فرمود: چگونه خواهید بود شما هرگاه ماندید در حالتی كه نیست در آن وقت یا نمی بینید در آن حال امام هدایت كننده و نه راهنمائی كه دیده شود و نجات نمی یابد در آن زمان مگر كسی كه بخواند دعای حریق را؟
مؤلف گوید: نظرم نیست در كدام كتاب دیدم این حدیث را و این عبارت چنین ذكر شده بود:
[ صفحه 123]
و نجات نمی یابد در آن مگر كسی كه بخواند دعای غریق را، به غین معجمه.
كه مراد كمال تاكید در اخلاص و اضطرار و صدق عقیدت و حسن نیت و غیرها باشد، چنانكه مؤید آن هم بعض اخبار وارد شده است. در هر حال، تطبیق و توفیق این قبیل احادیث در كمال اشكال است، و الله اعلم.
پس پدرم گفت: این است والله، بلا. پس چه كنیم فدای تو شویم؟ فرمود:
چون چنین شود، تو آن زمان را درك نخواهی كرد. پس متمسك شوید به آنچه در دست شما است تا آنكه امر بر شما واضح گردد. یعنی در آن زمان در دین خود متزلزل نشوید و در عمل، متحیر و سرگردان نگردید و به آنچه از امامان گذشته به شما رسیده در اصول و فروع متمسك باشید و عمل به آنها را ترك نكنید و مرتد نشوید، و ایمان نیاورید به آنكه مدعی امامت و قائمیت است، تا امر امامت او بر شما واضح شود، به ظهور معجزات بینات.
و از سئوال نكردن سنان، والد عبدالله از دعای حریق كه كدام است، ظاهر می شود معهود و معلوم بودن آن دعا نزد اصحاب، و آنچه به این اسم به نظر رسیده دعای معروفی است كه جمله ای از علما آن را نقل كردند در ادعیه صباح و مسی. و شیخ طبرسی صاحب «مجمع البیان» در كتاب «عدة السفر» گفته: و از جمله ی دعاها كه جلالت و فضیلت آنها بسیار است، و شرایط كمال و خوبی را به غابت جمع نموده،و خواندن آن اختصاص به صبح و شام دارد، دعائی است كه مشهور است به دعای حریق و از حضرت امام زین العابدین (علیه الصلوة و السلام) روایت شده است و دعا این است:
اللهم انی اصبحت اشهدك وكفی بك شهیدا...
[ صفحه 124]
تا آخر دعا كه طولانی است - و كتاب «مقال» و غیره این دعا را از حضرت امام زین العابدین (علیه الصلوة و السلام) روایت كرده است و آخر او این است:
... یا اهل التقوی و اهل المغفرة.
فلیراجع - و در آخر آن گفته كه:
از جانب حضرت صاحب الامر صلوات الله علیه) توقیعی بیرون آمد به سوی محمد بن صلت قمی (علیه الرحمة). كه این دعا را زیادی و تتمه ای هست و آن تتمه این است:
اللهم رب النور العظیم...
و آن نیز معروف است. و بالجمله چون مطمئن نشدم كه مراد، همین دعا است و طولانی هم بود و در بسیاری از كتب ادعیه چون «مصباح» شیخ و كفعمی و «مقباس» و «بحار» موجود بود، لهذا نقل نكردیم.
[ صفحه 125]
[1] «يوم القيمة» در اينجا مراد از رجعت است كه قيامت صغري باشد، نه قيامت كبري.